W maju tego roku weszła w życie ustawa o fundacji rodzinnej, na którą czekaliśmy trzy dekady. Czy w Polsce mogą działać firmy od 46. pokoleń jak biznes japońskiej rodziny Houshi prowadzącej swój hotel od 718 roku? Czy fundacja rodzinna to temat tylko dla najzamożniejszych Polaków? Jakie możliwości kryją się za tą nową instytucją?
dr n. pr. Małgorzata Rejmer
Prezes Kancelarii Finansowej Lex. Nestorka firmy rodzinnej i fundatorka „Fundacji Rodzinnej Rejmer”
(nr wniosku 1/23)
Fundacja rodzinna jako wehikuł sukcesyjny
Polscy przedsiębiorcy deklarują pragnienie budowania firmy na pokolenia. Fundacja rodzinna daje możliwość, aby biznes rozwijał się zarówno wtedy, gdy dzieci „odziedziczą gen przedsiębiorczości”, jak i wówczas, gdy wybiorą inną drogę życiową. Fundacja oddziela zarządzanie od własności, a własność od benefitów, wynikających z posiadanego majątku.
Fundacja rodzinna jako skarbiec rodzinny
Fundacja chroni majątek przed rozdrobnieniem i przejściem w „przypadkowe ręce”, czego wiele osób się obawia. Jest miejscem, w którym można bezpiecznie ten majątek gromadzić i pomnażać z myślą o obecnych i przyszłych beneficjentach. Fundacja rozwiązuje problem sporów rodzinnych na gruncie darowizn i spadków. Zasady korzystania z majątku rodzinnego są określone w statucie fundacji.
Fundacja rodzinna jako platforma inwestycyjna
Za pośrednictwem fundacji można inwestować m.in. w papiery wartościowe, w tym także w instrumenty pochodne. Można przystępować do spółek, funduszy i spółdzielni w kraju i za granicą. Można także nabywać nieruchomości w celu osiągania zysku z tytułu najmu. W żadnej z tych sytuacji fundacja nie płaci podatku dochodowego z tytułu osiąganego zysku. Oznacza to, że pozostaje więcej środków na reinwestycje.
Fundacja rodzinna jako bank rodzinny
Wielu właścicieli firm chce dawać swoim bliskim wędkę, a nie rybę. Pragnie rozwijać ich przedsiębiorczość. Fundacja może pełnić funkcję banku rodzinnego, który wspiera finansowo projekty biznesowe jej beneficjentów. To wsparcie może być realizowane w różnych formach, np. pożyczki, od której fundacja nie płaci podatku, świadczenia dla beneficjenta, które jest opodatkowane podatkiem dochodowym 15 proc. czy też wejścia fundacji do nowo tworzonego biznesu jako udziałowiec i zasilenie jej dodatkowymi środkami.
Fundacja rodzinna jako podmiot holdingowy
Im bardziej złożony jest biznes, tym bardziej pojawia się potrzeba takiej struktury organizacyjnej, aby mieć panowanie nad całością. Nie zawsze rodzina ma wolę prowadzenia biznesu operacyjnego, ale zawsze ma potrzebę zachowania nad nim kontroli. Fundacja może zatem być miejscem, w którym skumulowana jest władza rodziny, a bieżące zarządzanie oddane zostaje w ręce menedżerów zewnętrznych.
Podsumowując, fundacja rodzinna może pełnić różne funkcje. W przypadku każdego fundatora akcent może być położony bardziej lub mniej na jedną z nich. Fundacja rodzinna nie jest dedykowana tylko dla osób, które prowadzą firmy. Fundacja rodzinna to rozwiązanie dla każdego, kto chce efektywnie budować kapitał dla siebie i dla kolejnych pokoleń.